97 Views
अस्मिता सापकोटा
काठमाडौँ, ३१ असार। अहिले जलवायु परिवर्तन, विश्व तापमान वृद्धि जस्ता समस्याको न्यूनीकरण विश्वकै लागि चुनौती बनिरहेको छ । त्यसमा पनि ठूला अर्थतन्त्र र औद्योगिक मुलुकहरूलाई यो झनै चिन्ताको विषय बनेको छ । साथै बढ्दो औद्योगिक तथा उपभोक्ता माग परिपूर्तिका लागि ऊर्जा दक्षता हासिल गर्नुपर्ने अवस्था छ । यस्तोमा विकसित अर्थतन्त्र र उदीयमान अर्थतन्त्र भएका मुलुक नवीकरणीय ऊर्जा उत्पादन तथा प्रयोगमा अग्रसर हुन थालेका छन् ।
हालैका वर्षमा वायु ऊर्जा, सौर्य ऊर्जा जस्ता नवीकरणीय ऊर्जा क्षमता हासिल गर्नेमा चीन अग्रणी मुलुकको रूपमा देखिएको छ । विश्वकै दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र भएको चीनले बाँकी विश्वको तुलनामा दुई गुणा बढी वायु तथा सौर्य ऊर्जा उत्पादन गरिरहेको एक नयाँ अध्ययनले देखाएको छ ।
विश्वका ठूला वायु र सौर्य उर्जा उत्पादन प्लान्टमध्ये झण्डै दुई तिहाइ चीनमा नै भएको बिहीबार प्रकाशित एक अनुसन्धानले देखाएको हो ।
ग्लोबल इनर्जी मनिटर (जिइएम)को रिपोर्ट अनुसार हाल चीनमा ३३९ गिगावाट (१ गिगावाट बराबर १० लाख मेगावाट हुन्छ) क्षमताको ऊर्जा परियोजना निर्माणाधीन छ । जसमा १५९ गिगावाट वायु ऊर्जा र १८० गिगावाट सौर्य ऊर्जा रहेको छ । यो बाँकी विश्वको तुलनामा झण्डै दोब्बर भएको अमेरिकामा रहेको एक थिंक ट्याङ्कको विश्लेषण छ ।
‘यस्तो ऊर्जा उत्पादनमा विश्वकै दोस्रो स्थानमा रहेको संयुक्त राज्य अमेरिकाले हाल जम्मा ४० गिगावाट मात्र सौर्य तथा वायु ऊर्जा परियोजना निर्माण गरिरहेकोमा चीनको उत्पादन धेरै हो,’ जिइएमको रिपोर्टमा भनिएको छ ।
नवीकरणीय ऊर्जामा चीनको यो प्रगतिले सन् २०३० सम्ममा सो क्षमता तीन गुणा बढाउने विश्वव्यापी लक्ष्य थप जलविद्युत् उत्पादनविना नै हासिल गर्न सक्ने अध्ययनले जनाएको छ । साथै अध्ययनले पेचिङलाई आगामी वर्ष संयुक्त राष्ट्रसंघमा जलवायु प्रतिबद्धतामा आफ्ना लक्ष्यहरू उठाउन आग्रह पनि गरेको छ ।
जलवायु परिवर्तनका प्रमुख कारक हरितगृह ग्यासको मुख्य उत्सर्जनकर्ता एसिया रहँदै आएको छ भने चीनको बढ्दो नवीकरणीय ऊर्जाले विद्युत् उत्पादनमा कोइलाको प्रयोग धेरै हदसम्म न्यूनीकरण गरेको छ ।
सन् २०३० सम्ममा चीनको कार्बन उत्सर्जन चरम सीमामा पुग्ने, तर त्यसपछि यो क्रमशः घटाउँदै लगेर सन् २०६० सम्ममा शून्यमा झर्ने वाचा उसले गरेको छ । अहिलेको समयमा चीनको विशाल नवीकरणीय ऊर्जा उत्पादनका केही सीमितता छन् । जसले गर्दा देशको समग्र उर्जा माग सम्बोधन गर्न नवीकरणीय ऊर्जा मात्र पर्याप्त हुँदैन । त्यसकारण पनि चीन ऊर्जा तथा इन्धनका लागि कोइलामा निर्भर हुनुपरेको छ । यद्यपि यस वर्ष नै चीनको वायु तथा सौर्य ऊर्जा क्षमताले कोइलालाई उछिनेको जिइएमको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।
चीनमा कतिपय नवीकरणीय ऊर्जा स्रोत दुर्गम उत्तर पश्चिमी क्षेत्रहरूमा छन् । देशले यस्तो क्षेत्रमा उत्पादित उक्त ऊर्जालाई पूर्वका प्रमुख आर्थिक तथा बढी जनसंख्या भएका क्षेत्रहरूमा प्रसारणका लागि आवश्यक व्यवस्था पनि गरिरहेको छ ।
यसैगरी मे २०२३ मा चीनले कोइलाको प्रयोगबाट ६०% बिजुली निकालेकोमा यस वर्षको सोही महिना उक्त स्रोतबाट ५३% मात्र उत्पादन ग¥यो । जुन अहिलेसम्मकै कम भएको कार्बन ब्रीफले बिहीबार प्रकाशन गरेको विश्लेषणले देखाएको छ ।
चीनको यस वर्षको ४४% ऊर्जाको स्रोत गैर–जीवाश्म इन्धन हो । यो शृंखला बढ्दै गएमा गतवर्षको कार्बन उत्सर्जन नै हालसम्मको उच्च हुने र त्यसबाट घट्दै जाने एसिया सोसाइटी पोलिसी इन्स्टिच्युटकी लौरी माइलीभिर्टाले औंंल्याइन् । यसले चीन कार्बन उत्सर्जनको न्यूनीकरणमा सक्रिय रहेको पुष्टि हुन्छ ।
(जर्मन मिडिया डिडब्लुको सहयोगमा)
